ภาชนะดินเผารูปวัว ยุคก่อนประวัติศาสตร์ อายุราว 3,000 - 2,500 ปีมาแล้ว พบที่แหล่งโบราณคดีบ้านใหม่ชัยมงคล อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ จัดแสดงอยู่ที่ห้องพิพิธภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาที่ทำในประเทศไทย บริเวณชั้น 2 ของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) (04/0100/2536, 00100)

ลักษณะของภาชนะเป็นภาชนะดินเผาแบบเนื้อดินธรรมดา (earthenware) ปั้นเป็นรูปวัว มีเขา 2 ข้าง ด้านบนบริเวณตรงกลางของลำตัววัว (กลางภาชนะ) ทำเป็นส่วนปากภาชนะที่ตั้งตรง (สอบเข้าเล็กน้อย) ส่วนด้านในภาชนะเป็นช่องกลวง ใช้ใส่ของเหลว (หรือวัตถุอื่น) ขาหน้าและขาหลังแยกออกเป็น 4 ขา มีการใช้เครื่องมือปลายแหลมขูดขีดและกดลงไปในเนื้อดินให้เป็นส่วนตา ปาก และกีบเท้า ของวัว สีของภาชนะเป็นสีน้ำตาลแดง ตกแต่งผิวด้านนอกด้วยการทาด้วยน้ำดินสีแดง ขนาดภาชนะมีความสูง 18.4 เซนติเมตร หนา 0.5 เซนติเมตร ยาว 36 เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 9.6 เซนติเมตร 

ภาชนะดินเผารูปวัว พบที่แหล่งโบราณคดีบ้านใหม่ชัยมงคล อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์

ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่ห้องพิพิธภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาที่ทำในประเทศไทย ศํูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

ภาชนะดินเผารูปวัว ม้กจะพบตามแหล่งโบราณคดียุคก่อนประวัติศาสตร์ในเขตลุ่มแม่น้ำลพบุรี - ป่าสัก โดยเฉพาะบริเวณพื้นที่ระหว่างอำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี ถึงอำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ ในยุคสมัยที่เป็นชุมชนเกษตรกรรม มีการตั้งถิ่นฐานถาวร รู้จักการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ และรู้จักการใช้ประโยชน์จากโลหะสำริดแล้ว โดยมีลักษณะการปั้นเป็นรูปวัวที่หลากหลาย มีรูปทรง รูปร่างลักษณะ และขนาดเล็กใหญ่ แตกต่างกันไป ปากภาชนะมีทั้งที่เป็นปากแคบและปากผาย บางใบตกแต่งผิวด้านนอกด้วยการทาน้ำดิน ขูดขีด และเขียนสีแดงเป็นลายเรขาคณิต ภาชนะดินเผารูปวัวนี้แสดงให้เห็นถึงเทคนิควิธีที่ซับซ้อน ความชำนาญ และสุนทรียะของช่างปั้น ที่สามารถถ่ายทอดรูปแบบวัวให้มีลักษณะการใช้งานในแบบนี้ได้

จากการขุดค้นทางโบราณคดีที่ผ่านมา มักจะพบภาชนะดินเผารูปวัวในหลุมฝังศพของมนุษย์ เช่นที่แหล่งโบราณคดีโนนหมากลา อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี แหล่งโบราณคดีบ้านพุน้อย อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี แหล่งโบราณคดีบ้านใหม่ชัยมงคล อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ จึงสันนิษฐานได้ว่า ภาชนะดินเผาลักษณะนี้ อาจทำขึ้นเพื่อเป็นของอุทิศให้กับผู้ตาย หรือทำในโอกาสพิเศษ หรืออาจมีเรื่องของสถานภาพเข้ามาเกี่ยวข้อง เนื่องจากไม่ได้พบในทุกหลุมฝังศพ ผู้ตายที่มีภาชนะดินเผารูปวัวฝังร่วมอยู่ด้วย อาจเป็นบุคคลที่มีสถานภาพ (ทางสังคม ทางเศรษฐกิจ ทางอาชีพ ฯลฯ) ต่างจากคนอื่น