ตะไบแบน (Flat File) หน้าตะไบเป็นรูปสี่แหลี่ยนพื้นผ้า นิยมใช้กับงานทั่ว ๆไป
นอกจากตะไบแบน (Flat File) แล้ว ยังมีตะไบอีกหลายประเภทให้เลือกใช้งาน ซึ่งมีแต่กต่างหลายหลายดังนี้
ตะไบ (files) คือ เครื่องมือช่างที่ทำมาจากเหล็กกล้าคาร์บอนสูง ใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการขัดแต่งผิว ปรับผิวงานให้เรียบร้อยสวยงาม หรือปาดหน้าชิ้นงานที่ต้องการขจัดเนื้อโลหะทิ้งไปไม่มากนัก ดังนั้นการตะไบ หมายถึง การตัดเฉือนผิววัสดุงานออกในลักษณะการถาก หรือขูดเพื่อลดขนาดของชิ้นงาน หรือเพื่อปรับแต่งชิ้นงานให้เรียบร้อยตามความต้องการ ตะไบ บางอย่างยังใช้ตัดของได้ด้วย เช่น ตะไปเลื่อยโซ่ ที่ผิวหน้าของตะไบจะมีคมตัดที่เรียกว่า ฟันตะไบ
ฟันตะไบ มีระดับความหยาบและละเอียดแตกต่างกัน สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 รูปแบบ คือ
1. ลักษณะคมตัดเดี่ยว (Single Cut) จะเป็นลักษณะร่องฟันมีแถวเดียว ซึ่งจะทำมุมกับแนวยาวของหน้าตะไบ
2. ลักษณะคมตัดคู่ (Double Cut) จะแตกต่างกับลักษณะแรกตรงที่ร่องฟันจะตัดกัน ปลายคมตัดจะมียอดแหลมสามารถตัดเฉือนวัสดุได้ดีกว่า
-1705570729.jpg "ลักษณะคมตัดคู่ (Double Cut).jpg")
3. ลักษณะคมตัดเป็นรูปโค้ง (Curved Cut) ลักษณะของฟันชนิดนี้จะเป็นรูปโค้งมีระยะห่างระหว่างฟันมาก เวลาใช้งานเศษวัสดุจะไม่ติดร่องฟัน ใช้ทำงานตกแต่ง ด้วยวัสดุมีลักษณะโค้งนูน จึงสะดวกกว่าแบบอื่นมาก
-1705570744.jpg "ลักษณะคมตัดเป็นรูปโค้ง (Curved Cut).jpg")
4. คมตัดหยาบ (Rasp Cut) ฟันเป็นยอดแหลมคล้ายบุ้ง เหมาะสำหรับขัดแต่งวัสดุอ่อนอย่าง อะลูมิเนียม ฯลฯ
เนื่องจาก ตะไบ มีหน้าตาหลากหลาย จึงสามารถแบ่งตามรูปร่างหลักๆ ได้ 8 แบบ ตามลักษณะการใช้งาน ดังนี้
1. ตะไบมือ (Hand File) : ลักษณะจะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ความหนา กว้าง และยาวจะแตกต่างกันไป ปลายตัดตรง นิยมใช้ขัดตกแต่งชิ้นงาน ใช้ขัดได้ทั้งผิวหน้าและขอบของตะไบ
2. ตะไบแบน (Flat File) : ลักษณะจะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า ความหนา กว้าง และยาวจะแตกต่างกันไป ปลายจะลู่เข้าหากัน ทำให้ดูแคบกว่า นิยมใช้ขัดตกแต่งชิ้นงานมากที่สุด
-1705648193.jpg "ตะไบแบน (Flat File).jpg")
3. ตะไบกลม หรือ ตะไบหางหนู (Round File) : มีลักษณะเป็นแท่งกลมทรงกระบอก พื้นที่ขัดรอบด้าน ใช้สำหรับขัดรูเล็กๆ ให้เรียบเนียน
-1705648220.jpg "ตะไบกลม (Round File).jpg")
4. ตะไบครึ่งวงกลม หรือ ตะไบท้องปลิง (Half-Round File) : มีลักษณะเป็นทรงกระบอกผ่าครึ่ง ตรงข้ามกับการขัดพื้นผิวที่เป็นรู ตะไบท้องปลิง จะใช้ขัดรอบนอกของวัตถุทรงกลมหรือทรงกระบอก เนื่องจากรูปทรงที่โค้งมนเหมือนกันรองรับกันได้ดี
-1705648241.jpg "ตะไบท้องปลิง (Half Round File).jpg")
5. ตะไบสามเหลี่ยม (Triangular File) : ลักษณะจะเป็นแท่งทรงสามเหลี่ยม ใช้สำหรับขัดตามร่องตามมุมต่างๆ เช่น ฟันเลื่อย รองรับมุม 60 - 90 องศา
-1705648259.jpg "ตะไบสามเหลี่ยม (Three Square File).jpg")
6. ตะไบสี่เหลี่ยม (Square File) : มีรูปทรงสี่เหลี่ยมจตุรัส ขัดได้ทั้งผิวนอกและผิวใน เช่น รูสี่เหลี่ยมเล็กๆ ทั้งรูปจตุรัสและสี่เหลี่ยมผืนผ้า
-1705648274.jpg "ตะไบสี่เหลี่ยม (Square File).jpg")
7. ตะไบมีด (Knife File) : ลักษณะคล้ายมีดปอกผลไม้ ขอบด้านหนึ่งจะบางเฉียบกว่าอีกด้าน เหมาะสำหรับขัดพื้นที่เล็กๆ แคบๆ ส่วนใหญ่จะใช้ในงานทำล็อกกุญแจ ตรงร่องที่เว้าเข้าไปเพื่อเกี่ยวกับกลไกภายในแม่กุญแจ
-1705648310.jpg "ตะไบปลายมีด (Knife File).jpg")
8. ตะไบงอ (Liffler’s File) : ปลายทั้งสองข้างหรือข้างหนึ่งของ ตะไบ จะโค้งขึ้น หน้าตามีหลายแบบ ปลายมีความเรียวบาง ใช้สำหรับงานที่มีรูปทรงอิสระ ไม่ใช่รูปทรงเรขาคณิตที่จัดการง่าย เช่น แม่พิมพ์ หรืองานประดิษฐ์ประดอยที่ใช้ความปราณีตสูง ขัดได้ทั้งพลาสติก หิน และโลหะ
-1705648328.jpg "ตะไบปลายงอ (Liffler’s File).jpg")
