หน้ากากชีซาแห่งโอกินาวาา (Okinawa Shisa Mask)
โอกินาวา (Okinawa; 沖縄) เป็นจังหวัดหนึ่งในภูมิภาคคิวชู มีเกาะเล็กๆ จำนวนมาก อยู่ในแถบที่เรียกว่าหมู่เกาะริวกิว (Ryukyu Islands) ซึ่งเป็นแหล่งรวมชายหาดและทะเลที่สวยที่สุดในญี่ปุ่น อากาศร้อนตลอดปี มีเมืองหลักคือเมืองนาฮะ (Naha)
และในหมู่เกาะริวกิว โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่โอกินาวานี้เอง ที่เราสามารถพบเห็นรูปแกะสลักของสัตว์ผสมคล้ายสิงโตกับสุนัขรวมกันเป็นสัตว์ในเทพนิยาย ที่เรียกกันว่า “ชีซา” (Shisa; シーサー) ซึ่งมีนัยน์ตาเล็กกลมดำ หูแหลม แสยะปากอวดเขี้ยว และด้วยเป็นความเชื่อของชาวเกาะโอกินาวา ดังนั้น จึงพบรูปสลักหินชีซามากบนเกาะนี้ จึงมักเรียกกันว่า ชีซาแห่งโอกินาวา (Okinawa Shisa)
ชาวเกาะมีความ เชื่อเกี่ยวกับชีซาว่า ซีซาเป็นภูตผีชั้นรอง มีฤทธิ์ให้โชคลาภและปกป้องสถานที่ ดูมีผู้พิทักษ์อยู่หน้าประตูทางเข้าอาคาร ทั้งนี้ ชีซาตัวขวามือซึ่งอ้าปากนั้นเป็นตัวผู้ มีฤทธิ์กวักเรียกโชคลาภให้เข้ามา ส่วนซีซ่าตัวซ้ายมือซึ่งหุบปากนั้นเป็นตัวเมีย มีฤทธิ์ป้องกันไม่ให้ภยันตรายต่างๆ เข้าสู่เคหะสถาน เดิมทีซีซ่าถือเป็นภูติผู้พิทักษ์ที่จะต้องตั้งวางไว้หน้าประตูสถานที่สำคัญ เช่น วัด ปราสาท สุสานขุนนาง หรือหน้าทางเข้าหมู่บ้านเท่านั้น แต่หลังจากสมัยเมจิจึงได้รับอนุญาตให้ตั้งที่บ้านคนธรรมดาได้ ด้วยความสำคัญเชิงจิตวิญญานนี้ทำให้ชีซากลายเป็นสัตว์สัญลักษณ์ของโอกินาวา รวมไปถึงสินค้าเชิงการท่องเที่ยวในฐานะที่เป็นของที่ระลึกสำหรับนักท่องเที่ยวที่ได้มาเยือนโอกินาวา
คำว่า ชีซา (Shisa) เป็นสำเนียงถิ่นโอกินาวะหมายถึง “สิงโต” (ภาษาญี่ปุ่นคือ ชิชิ; shishi; 獅子) ซึ่งนอกจากจะสามารถพบได้ในรูปแบบรูปแกะสลักหินหรือรูปปั้นดินเผาแล้ว เรายังพบชีซซาได้ในรูปแบบเครื่องรางแขวงผนังที่นิยมตั้งไว้บริเวณหน้าบ้านหรือหน้าศาลเจ้า เพื่อช่วยปกปักรักษาบ้าน การประดับชีซาอ้าปาก จึงเปรียบเสมือนการเรียกความสุขและความเป็นมงคลเข้ามา ส่วนชีซาที่ปิดปากนั้น เปรียบเสมือนการปิดกั้นความสงบสุขที่เข้ามาไม่ให้กลับออกไป
(ชีซาที่เก่าแก่ที่สุดในญี่ปุ่น เรียกว่า โทโมริ โนะ อิชิโบริ อุฟุจิชิ)
(รูปปั้นและเครื่องรางแขวนชีซา)
แหล่งอ้างอิง
-
กาลนาน. (2023). ชิซา (SHĪSĀ) สัตว์เทพผู้พิทักษ์บ้านเรือนของชาวญี่ปุ่น. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://amorerana.com/articles/detail/shs
-
RiangSupod. (2017). ชีซ่า (Shisa) แห่งเกาะโอกินาว่า ปัดเป่าวิญญาณร้ายพิทักษ์ความสุข. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://komachijp.com/culture/9867
-
Japan National Tourism Organization. (2017). ธรรมชาติสุดมหัศจรรย์แห่งโอกินาวะ (Okinawa). สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://www.jnto.or.th/newsletter/wonderful-okinawa/
-
Japan National Tourism Organization. (2018). เที่ยวโอกินาวะ (Okinawa) ให้จุใจขึ้นกว่าเดิม!. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://www.jnto.or.th/newsletter/enjoy-okinawa/
-
KIJITHAILAND. (2021). โอกินาว่า – OKINAWA. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จากhttps://kiji.life/travel/japan/kyushu/okinawa/
-
Katto. (2014). ชีซ่า : รูปปั้นในตำนาน เครื่องรางและของฝากประจำโอกินาวา. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://www.redlovetree.com/shisa-seesaa-okinawa-lion/
-
WorthPoint. (2023). NEAT OKINAWA SHISA FOO DOG WALL OR GATE HANGER. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://www.worthpoint.com/worthopedia/neat-okinawa-shisa-foo-dog-wall-gate-172672621
-
Activity Japan. (2023). โอกินาว่าชิสะคืออะไร? แนะนำประวัติ วิธีการวาง และแนะนำร้านค้าพิเศษ. สืบค้น 28 ธันวาคม 2566, จาก https://th.activityjapan.com/feature/okinawa-shisa-history/
