กระชอน หรือบางท้องถิ่นเรียกว่า กะชอน ตรอง กรอง เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับกรอง เพื่อแยกวัตถุดิบ ของเหลวหรือวัตถุดิบที่ไม่ต้องการออก ในอดีตทำวัสดุธรรมชาติใช้ไม้ไผ่มีลักษณะเป็นรูโปร่งเล็ก ๆ สานด้วยไม้ไผ่เส้นเล็กขัดสานกันให้มีรูเล็ก ๆ ทั่ว ๆ และขึงติดกับขอบไม้ไผ่ หวาย ไม้ เพื่อให้ได้รูปแบบตามที่ต้องการมีทั้งรูปแบบทรงกลม แบบทรงเหลี่ยมขึ้น แบบทรงกระบอก เป็นต้น ซึ่งอยู่กับการใช้งาน
กระชอนไม้ไผ่ทรงกลมหูยาวซึ่งใช้พาดกับมากหม้อ หรือปากชามที่ใช้รองรับส่วนที่คัดแยกออกจะพบการใช้กระชอนในลักษณะนี้ตามพื้นที่ภาคกลาง มักใช้สำหรับกรองน้ำกะทิ น้ำมัน หรือน้ำอื่น ๆ
-1735182661.jpg "SAC-012-002 (1).jpg")
กระชอนไม้ไผ่ทรงกรวย ใช้สำหรับกรองของเหลว ในภาคอีสานจะนำมากรองสำหรับกรองน้ำดื่มของพระภิกษุ และใช้กรองกะทิ
กระชอนไม้ไผ่ทรงกระบอก มักจะสานไม้ไผ่ขัดกันไปมาให้แน่นหนาพบการใช้กระชอนในลักษณะนี้ตามภาคอีสาน และมักนำไปใช้ตักปลาร้าปลาร้าออกจากไหปลาร้าที่มีปากไหแคบไม่สามารถใช้แขนล้วงเข้าไปตักได้ แต่ในปัจจุบันมีการพัฒนาใช้ สเตนเลสเนื่องจากมีคุณสมบัติทนความร้อนสามารถงานได้หลากหลายขึ้น เช่น ใช้ตักของทอด กรองเศษอาหาร กรองเมล็ดธัญพืช และยังใช้สำหรับการร่อนแป้ง และร่อนน้ำตาล ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรได้จัดแสดงกระชอนเอาไว้ที่นิทรรศการช่างคิด เพื่อแสดงให้เห็นถึงเครื่องมือ เครื่องใช้ที่แสดงให้เห็นวัฒนธรรมการสร้างสรรค์ของมนุษย์
กระชอนสเเตนเลส จัดแสดง ณ นิทรรศช่างคิด ช่างทำ
อ้างอิง
พิชชา ทองขลิบ. (2559). กระชอน. สืบค้น 9 ธันวาคม 2567, จาก https://traditional-objects.sac.or.th/th/equipment-detail.php?ob_id=34
วิบูลย์ ลี้สุวรรณ. (2558). บม. ใน อภิวันทน์ อดุลยพิเชฏฐ์ (บ.ก.), พจนานุกรมหัตถกรรมเครื่องมือเครื่องใช้พื้นบ้าน, (น. 40). กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ.
ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม. (2555). กระชอน. สืบค้น 9 ธันวาคม 2567, จาก http://www.m-culture.in.th/album/182690/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%99
