เรือพาลีรั้งทวีป และ เรือสุครีพครองเมือง
เรือพาลีรั้งทวีป (บน)
ที่มา https://th.wikipedia.org/wiki/เรือพาลีรั้งทวีป#/media/ไฟล์:Pali_Rang_Thawip_bow.jpg
เรือสุครีพครองเมือง (ขวา)
ที่มา https://th.wikipedia.org/wiki/เรือสุครีพครองเมือง#/media/ไฟล์:Sukrip_Khrong_Mueang_bow.jpg
เรือพาลีรั้งทวีปและสุครีพครองเมือง สะท้อนความรับรู้เรื่องรามเกียรติ์ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พุทธศักราช ๒๓๒๕ - ๒๓๕๑) เป็นวรรณกรรมที่ดำเนินเรื่องตามมหากาพย์รามายณะของอินเดีย
โขนเรือพาลีรั้งทวีป เป็นรูปวานร (ลิง) สวมมงกุฎ ร่างกายสีเขียว เครื่องประดับกายและผ้านุ่งลงรักปิดทองประดับกระจก ชื่อเรือและลักษณะโขนเรือเช่นนี้ทำให้ทราบว่า เป็นรูปของพาลี พระราชาเมืองขีดขิน แห่งอาณาจักรวานร ในเรื่องรามเกียรติ์ (ในมหากาพย์รามายณะเรียกว่า วาลี ส่วนเมืองชื่อ กีษกินธะ) ชื่อเรือ พาลีรั้งทวีป มาจากเรื่องราวของพาลีผู้อาจหาญ ทุก ๆ เช้าจะข้ามทวีปจากฝั่งตะวันออกไปตะวันตกและจากเหนือไปใต้เพื่อกราบไหว้พระอาทิตย์ (พระสูรยะ)
โขนเรือสุครีพครองเมือง เป็นรูปวานร (ลิง) สวมมงกุฎ ร่างกายสีแดง เครื่องประดับกายและผ้านุ่งลงรักปิดทองประดับกระจก ชื่อเรือและลักษณะโขนเรือเช่นนี้ทำให้ทราบว่า เป็นรูปของสุครีพ (ในมหากาพย์รามายณะ เรียกว่า สุครีวะ) น้องชายของพาลี ขึ้นครองเมืองขีดขินหลังจากพาลีวายชนม์ อาณาจักรวานรที่สุครีพขึ้นครองเมืองได้นี้ก็เพราะได้รับความช่วยเหลือสนับสนุนจากหนุมานและพระรามซึ่งเป็นพระเอกในเรื่องรามเกียรติ์
เรือ ๒ ลำนี้สร้างครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พุทธศักราช ๒๓๒๕ - ๒๓๕๒) แต่ชื่อเรือพาลีรั้งทวีปใช้ว่า เรือพาลีล้างทวีป หัวเรือกว้างมีรูกลมสำหรับติดตั้งปืนใหญ่ เรือแต่ละลำมีความยาว ๒๗.๕๔ เมตร กว้าง ๑.๙๙ เมตร ลึกถึงท้องเรือ ๕๙ เซนติเมตร น้ำหนัก ๖.๙๗ ตัน มีกำลังพลประกอบด้วย ฝีพาย ๓๔ คน นายเรือ ๑ คน นายท้าย ๒ คน
คนถือธงท้าย ๑ คน พลสัญญาณ ๑ คน คนกระทุ้งเส้า (ให้จังหวะ) ๒ คน
บรรณานุกรม
พิเชษฐ์ จันทรทิพรักษ์. (๒๕๖๗). เรือพาลีรั้งทวีป และ เรือสุครีพครองเมือง. สืบค้นจาก http://www.virtualmuseum.finearts.go.th/royalbarges/index.php/th/hilight/เรือพระราชพิธี/11-เรือพาลีรั้งทวีป-และ-เรือสุครีพครองเมือง.html
