ขนมดอกจอก เป็นขนมไทยโบราณและขนมท้องถิ่นทางภาคใต้ มีลักษณะสวยงามคล้ายดอกจอกหรือคล้ายดอกไม้ที่ลอยอยู่ในน้ำได้ เจตนารมณ์เพื่อใช้ไหว้บรรพบุรุษ วัตถุดิบที่ใช้ทำขนมดอกจอกมี แป้งข้าวเจ้า แป้งมัน กะทิ งาดำ หรืองาขาว ขนมดอกจอกเป็นขนมที่มีรสชาติหวาน มัน และความกรอบ ปัจจุบันมีการใส่สีผสมอาหารหรือสีจากวัตถุดิบตามธรรมชาติช่วยให้ขนมดอกจอกสร้างสีสันชวนรับประทาน อุปกรณ์สำคัญที่ขาดไม่ได้สำหรับการทำขนมนี้ คือพิมพ์ดอกจอก ที่ตัวพิมพ์ทำมาจากทองเหลือง ที่มีคุณสมบัติที่ทำให้ขนมจะไม่ติดตัวพิมพ์เวลาทอด ขนมจะร่อนออกมาเป็นรูปสวยงามตามพิมพ์ ลักษณะหน้าตาของขนมดอกจอกแสดงให้เห็นถึงความละเอียดอ่อนประณีตในการทำที่สื่อออกมาทางด้านงานฝีมือการทำขนม
นอกจากนั้น ขนมดอกจอกยังเป็นหนึ่งในขนมที่จัดขึ้นในงานเเละพิธีการสำคัญต่าง ๆ เช่นงานบวช งานเเต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ เป็นต้น ไม่เเพ้ขนมไทยอย่างทองหยิบ ทองหยอดแต่ในปัจจุบันเริ่มจะหาทานยาก เด็ก ๆ ในยุคสมัยนี้อาจจะไม่ค่อยรู้จักกันเท่าไรนัก เนื่องจากไม่ค่อยเป็นที่นิยมจากเด็กรุ่นใหม่ และอาจเป็นเพราะขนมที่ต้องใช้น้ำมันพืชปริมาณมากในการทอดจึงไม่ค่อยเป็นที่นิยมกับคนสมัยนี้ที่เน้นเรื่องสุขภาพเป็นสำคัญ
แป้งที่ใช้ทอด ขนมดอกจอก (หลังทอดเสร็จ)
สันนิษฐานว่า มีที่มาจากขนมอัศศุ มุรุกุ (Achu Murukku) เป็นขนมของชาวเปอรานากันที่ได้รับจากอินเดียตอนใต้และศรีลังกา โดยคำว่า อัศศุ หมายถึง แม่พิมพ์ ส่วน มุรุกุ หมายถึง บิดหรือขดเป็นเกลียว โดยขนมชนิดนี้รับประทานในช่วงเทศกาลดิวาลี ซึ่งเป็นช่วงระยะเวลาใกล้เคียงกับเทศกาลสารทเดือนสิบ
นอกจากขนมดอกจอกจะเป็นขนมไทยโบราณแล้ว ยังมีความหมายและคุณค่าทางวัฒนธรรมที่สำคัญเพราะรูปลักษณ์ที่คล้ายดอกไม้สื่อถึงความเจริญรุ่งเรือง ความงดงาม และความเป็นสิริมงคล ขนมดอกจอกยังสะท้อนถึงภูมิปัญญาชาวบ้านในการใช้วัตถุดิบพื้นบ้าน การทำขนมดอกจอกยังต้องอาศัยความประณีต ความชำนาญในการทอดให้กรอบเหลืองพอดี ทำให้เป็นสัญลักษณ์ของความละเอียดอ่อนในวิถีชีวิตและศิลปะการทำอาหารไทย ขนมดอกจอกมีรสชาติที่กรอบ หวานมัน มีกลิ่นหอมของกะทิและน้ำตาลผสมกัน บางสูตรอาจมีรสหวานมากหรือน้อย ขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำตาลที่ใช้ เมื่อกัดจะให้ความกรุบกรอบของแป้งที่ถูกทอดจนเหลือง มีรสสัมผัสที่เบา และไม่หนักมาก รสชาติของขนมดอกจอกจึงมักถูกใจทั้งเด็กและผู้ใหญ่
คลิปวีดีโอการทำขนมดอกจอก : https://shorturl.asia/oiVrC
เคล็ดลับน่ารู้
1.ถ้าใช้พิมพ์ที่ซื้อมาใหม่หรือไม่ได้ใช้งานมานานควรแช่พิมพ์ไว้ในน้ำมัน 1 คืนก่อนใช้ให้พิมพ์อมน้ำมัน เมื่อนำไปทอดจะทำให้ขนมหลุดจากพิมพ์ง่ายขึ้น
2.ก่อนทอดควรซับพิมพ์ให้สะเด็ดน้ำมัน ถ้าน้ำมันที่พิมพ์มากเกินไป เมื่อนำไปจุ่มแป้ง แป้งจะไม่ติดพิมพ์
3.เมื่อจุ่มพิมพ์ที่แช่น้ำมันจนร้อนลงในแป้งแล้วมีเสียงดังฉ่าแสดงว่าพิมพ์ร้อน เมื่อยกพิมพ์ขึ้นขนมจะติดพิมพ์ ถ้าพิมพ์ไม่ร้อนแป้งจะติดพิมพ์ไม่ทั่ว
4.ถ้าแป้งสุกแล้วไม่หลุดจากพิมพ์ ให้ใช้ไม้แหลมช่วยแซะออกจากพิมพ์
5.เมื่อขนมสุกแล้วควรตักขนมวางบนถ้วยตะไลเพื่อให้ขนมโค้งสวย
6. เลือกใช้ถ้วยตะไลขนาดเล็ก (สูงประมาณ 2 ซม.) ในการวางพักขนม ถ้าใช้ถ้วยที่สูงเกินไปจะดูไม่สวย
7.การจัดดอกของขนมต้องจัดตอนที่ขนมยังร้อนเพราะเมื่อขนมเย็นแป้งจะแข็งตัว
ระหว่างแช่แม่พิมพ์ในน้ำมัน วางขนมบนถ้วยหลังทอดเสร็จ
เพื่อให้ขนมโค้งสวยงาม
รายการอ้างอิง
ครัวป้ามารายห์. (2566). ขนมดอกจอก สูตรขนมไทยกรอบอร่อย ทำกินก็เพลินทำขายก็รวย. https://cooking.kapook.com/view209239.html
ลำดวน. (2567). วิธีทำขนมดอกจอก ขนมไทยโบราณ. https://www.sgethai.com/article/ ขนมดอกจอก/
สุกานดา จันต์. (2556). ขนมไทยไทย. http://sweetycan.blogspot.com/2013/05/blog- post_18.html
อัมรี โต๊ะแมะ. (2557). ขนมดอกจอก. http://m-culture.in.th
Benjamin Jaris. (2566). ขนมดอกจอกที่ความเป็นมาไม่กระจอกเหมือนชื่อ. https://www.blockdit.com/posts/64ce037519bb7ae33bfb65e6
อบเฉย อิ่มสบาย. (2565). ขนมดอกจอก. https://krua.co/recipe/thai-honeycomb-cookies
